Demokrasi ve Cumhuriyetin Temel Nitelikleri (Konu Özeti)
Demokrasi Nedir?
Demokrasi, halk yönetimi veya halkın devlet yönetiminde söz sahibi olmasıdır. Ancak demokrasi sadece devlet yönetiminde değil hayatımızın her alanında ihtiyaç duyduğumuz bir yaşam biçimidir.
Hayatımızdan Demokrasi Örnekleri;
- Sınıf başkanlı seçiminin oy kullanarak yapılması,
- Tüm aileyi ilgilendiren, tatile gidilecek yer gibi, ailece alınan kararlarda bizim de fikrimizin alınması,
- Belediye başkanı seçerken büyüklerimizin oy kullanması,
- Halkın isteklerini, sorunlarını dile getirmek için belediyeye dilekçe vermesi,
Demokrasinin İlkeleri Nelerdir?
Milli Egemenlik: Halk yönetimidir. Devleti yönetecek kişileri halkın seçmesidir.
Özgürlük: İstediğimizi yapabilme serbestliğidir. Demokratik toplumlarda başkasına zarar vermeden ve kanunlara aykırı hareket etmeden özgürce hareket edebiliriz.
Eşitlik: Tüm insanların din, dil, ırk, cinsiyet ayrımı olmadan kanun (yasa) önünde herkes eşit olmasıdır.
Seçme ve Seçilme Hakkı: Ülkede belirli aralıklarla yapılan seçimlerde halk hem kendini yönetecek kişileri seçer hem de yönetime katılmak isteyenler seçilmek için aday olabilir.
Çoğulculuk (Farklı Görüşler): Farklı fikirler ve görüşler anlayışla karşılanır. Mecliste birden fazla siyasi partinin bulunmasıdır.
Siyasi Partiler: Farklı fikirleri temsil eden siyasi topluluklardır. Oy vermeye gidildiğinde oy pusulasında birden fazla seçim yapabileceğimiz seçeneklerin bulunmasıdır.
İnsan Haklarına Saygı: Demokrasi ile yönetilen ülkelerde insanlar birbirlerinin temel insan hak ve özgürlüklerine saygı gösterir. İnsan hak ve özgürlükleri yasalarla korunur.
Hukukun (Kanunların) Üstünlüğü: Mahkemelerde kanunlar ile adalet sağlanır herkes kanunlara uymak zorundadır. Ülkemizde adalet “bağımsız mahkemeler” ile sağlanır.
Katılım: Halkın sivil toplum kuruluşları gibi örgütlenmeler ile toplumu ilgilendiren kararlarda söz sahibi olmasıdır.
Demokrasiyi Yaşam Biçimi Haline Getirmiş Bireyler ve Toplumlar;
- Farklılıklara saygı duyar
- Haklarını ve sorumluluklarını bilir
- Eleştirilere açıktır
- Şiddetten uzaktır
- Dini inançlara ve siyasi görüşlere saygılıdır.
Cumhuriyet Nedir?
Halkın kendi kendini yönetmesine dayalı bir yönetim biçimidir. Yöneticiler seçim ile belirlenir. Halk seçtiği temsilciler (milletvekillleri) aracılığı ile yönetime katılır.
Cumhuriyetin Nitelikleri Nelerdir?
T.C.Anayasası Madde-2:
“Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk Devletidir.”
Buna göre cumhuriyetimizin niteliklerini;
- İnsan haklarına saygı
- Demokratik
- Laik
- Sosyal
- Hukuka Bağlı olarak ifade edebiliriz.
| DEMOKRASİ ve CUMHURİYETİ KARŞILAŞTIRALIM | |
| DEMOKRASİNİN İLKELERİ | CUMHURİYETİN İLKELERİ |
| Milli Egemenlik Özgürlük Eşitlik İnsan Haklarına Saygı Siyasi Partiler Çoğulculuk Hukukun Üstünlüğü Katılım Seçme ve Seçilme Hakkı | Milli Egemenlik Özgürlük Eşitlik İnsan Haklarına Saygı |
Cumhuriyet halkın kendi kendini yönettiği bir devlet yönetim biçimi iken demokrasi, cumhuriyetin niteliklerini de kapsayan hem bir devlet yönetim biçimi hem de hayatımızın her anında ihtiyaç duyduğumuz bir yaşam tarzıdır.
Faydalı olması dileğimle…
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Necati YALÇIN
23.02.2025
| 5.sınıf sosyal bilgiler yeni müfredat yaşayan demokrasimiz demokrasi ve cumhuriyet farkı kısaca demokrasi nedir demokrasinin nitelikleri neler cumhuriyet nedir cumhuriyetin nitelikleri neler kısaca özet okulda ailede ve evde demokrasi örnekleri demokrasinin ilkeleri nelerdir |
