Kaynaklarımızın Verimli Kullanımı (Konu Özeti)

Doğal Kaynak: Oluşumunda insan etkisinin bulunmadığı ve çeşitli ihtiyaçlarımızı karşılamada kullandığımız kaynaklardır. Doğal kaynakları yenilenebilir ve yenilenemez olarak ikiye ayrılır.

Yenilenebilir Kaynaklar: Kendini yenileyebilen ya da sonsuz olarak düşünülebilecek kaynaklardır.

Yenilenemez Kaynaklar: Tükenebilir, doğada sınırlı miktarda bulunan kaynaklardır.

YENİLENEBİLİR DOĞAL KAYNAKLAR	YENİLENEMEZ DOĞAL KAYNAKLAR
Su Güneş Rüzgar Toprak Orman Hayvanlar Jeotermal Su Dalga	Madenler Petrol Doğalgaz Kömür

Doğal kaynaklar ekonomik faaliyetlerimize (tarım, sanayi, turizm, madencilik, ormancılık gibi…) hammadde sağlamaktadır. Dünya nüfusunun hızla artması doğal kaynakların hızlı ve bilinçsiz tüketimiyle doğal dengenin bozulması, iklim değişikliği, kuraklık, bitki ve hayvan türlerinin yok olması gibi sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Kaynaklarımızı doğru ve verimli kullanarak doğa ile yaşam arasındaki ekolojik dengeyi korumuş oluruz.

Doğal Kaynaklarımızın Verimli Kullanımı

Topraklarımızı Verimli Kullanmak İçin

Topraklarımızdan tarım, sanayi, hayvancılık alanlarında; seramik, cam, tuğla, fayans üretiminde faydalanırız.

• Tarım arazileri yerleşime açılmamalıdır
• Erozyona karşı mücadele edilmelidir
• Kimyasal atıklar atılmamalıdır
• Doğal gübreler tercih edilmelidir

Su Kaynaklarımızı Verimli Kullanmak İçin

Sularımızdan içme, sulama, temizlik, ulaşım, turizm, balıkçılık, üretim (sanayi), enerji üretimi gibi faydalanırız.

SUYUMUZU VERİMLİ KULLANMA STRATEJİSİ

AZALT	YENİDEN KULLAN	DEĞİŞTİR
Ellerimizi yıkarken, diş fırçalarken suyu kapatmalıyız. Musluk sızıntılarını gidermeliyiz Duş süremizi kısaltmalıyız Makinelerimizi dolu çalıştırmalıyız Araba, halı vs.. kova ile yıkamalıyız Sebze ve meyveleri su dolu kaplarda yıkamalıyız	Yağmur suyunu toplayıp bahçe sulamada kullanabiliriz Gri su sistemini sifon suyunda kullanabiliriz Sebze meyve yıkama suyunu bitki sulamada kullanabiliriz Artıma sistemi atık suyunu biriktirip yeniden kullanabiliriz	Sensörlü musluklar kullanabiliriz Havalandırmalı duş başlığı kullanabiliriz Tasarruflu sifonlar kullanabiliriz Su tasarruflu makineler kullanabiliriz Akıtan, sızdıran muslukları değiştirmeliyiz

Ormanlarımızı Verimli Kullanmak İçin

Ormanlarımızı kağıt, ahşap, kereste, kozmetik, ilaç, piknik gibi ihtiyaçlarımız için kullanmaktayız. Ayrıca ormanlar hayvanların doğal barınaklarıdır. Ülkemiz, flora (bitki çeşitliliği) bakımından oldukça zengindir.

• Ormanlar tarım ve yerleşme için kesilmemelidir
• Yaşlı ve kuru ağaçlar kesilerek yenileri dikilmelidir

Piknik alanları temiz tutulmalı, yangına neden olabilecek atıklar bırakılmamalıdır.

Madenlerimizi Verimli Kullanmak İçin

Madenlerimiz sanayide (demir-çelik, elektrik elektronik, kimya, otomotiv) hammadde olarak kullanılmaktadır.

Madenlerimizi verimli kullanmak için atıklarımızı ayrıştırıp atık toplama kutularına atarak geri dönüşüm tesislerinde tekrar hammadde olarak kullanılmasını sağlayabiliriz.

Geri Dönüşüm

Kullanılmış artık işimize yaramayan ürünlerin fiziksel ve kimyasal işlemler ile tekrar hammadde olarak kullanılıp yeni ürünler üretilmesine geri dönüşüm adı verilir. Geri dönüşüm, enerji ve su tasarrufu sağlarken çevre kirliliğini de azaltır. Örneğin atık kâğıdın tekrar kâğıt imalatında kullanılması hava kirliliğini %74-94, su kirliliğini %35, su kullanımını %45 azaltabilmektedir.

Geri Dönüştürülebilen Atıklar:

Kağıt, ahşap, plastik, cam, kompozit, metal, bitkisel atık yağ, organik atıklar, elektronik atıklar.

Sıfır Atık Projesi

T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın israfı önlemeyi, kaynakları verimli kullanmayı, atığın miktarını azaltarak atıkları geri dönüştürmeyi amaçlayan projesidir.

Sıfır Atık ile;

• İsrafı önlemek
• Kaynakları verimli kullanmak
• Atığı en aza indirmek
• Atıkları geri dönüştürmek amaçlanmıştır.

Sıfır Atık projesi Birleşmiş Milletler (BM) tarafından kabul edilmiş ve desteklenmiştir. BM 30 Mart’ı “Uluslararası Sıfır Atık Günü” olarak ilan etmiştir.

Sıfır Atık Projesi ve 5D Modeli

İlgili bakanlıklar, MEB ve TEMA iş birliği ile çocuklara ve gençlere 5D modeli ile sıfır atık eğitimi amaçlanmıştır.

• Düşün, Gerekli Değilse Tüketme
• Daha Az Tüket
• Değerlendir, Yeniden Kullan
• Değiştir, Farklı Amaçla Kullan
• Dönüştür, Doğa Kazansın

Geri Dönüştürülemeyen Atıklar

• Kauçuk
• Sakız
• Porselen Tabak
• Eskimiş Tekstil Ürünleri
• Lastik
• Kağıt Havlu
• Islak Mendil
• Yağlı Kağıt
• Strafor

---

Faydalı olması dileğimle…
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Necati YALÇIN
30.04.2025

Yenilenebilir kaynaklar nelerdir 5.sınıf yenilenemez kaynaklar nelerdir 5.sınıf topraklarımızı verimli kullanmak için su kaynaklarımızı verimli kullanmak için ormanlarımızı verimli kullanmak için su verimliliğini artırma stratejisi sıfır atık projesi nedir sosyal bilgiler 5d modeli geri dönüştürülemeyen atıklar nelerdir