Tarihe Yolculuk (Konu Özeti)

TARİHE YOLCULUK

Günümüzden binlerce yıl önce Anadolu ve Mezopotamya’da kurulan uygarlıklar yaptıkları icad ve çalışmalarla günümüz medeniyetinin temelini oluşturmuşlardır.

Örnek: Sümerlilerin yazıyı, Lidyalıların parayı, Babillerin kanunları hazırlaması

MEZOPOTAMYA’DA KURULAN UYGARLIKLAR

Mezopotamya Neresidir?

Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan ve verimli topraklara sahip bölgenin adıdır.

1.Sümer Uygarlığı

• Mezopotamya’da kurulan ilk uygarlıktır.
• M.Ö.3200’lerde yazıyı (çivi yazısı) icat ettiler.
• “Ziggurat” adı verilen büyük tapınaklar inşa ettiler. Zigguratların en alt katı depo, orta katı okul, en üst katı ise rasathane (gözlemevi) olarak kullanılıyordu.
• Tekerleği icat ettiler. (Ulaşım)
• Ay takvimini icat ettiler.

Sümerlerin yazıyı icat etmesiyle “Tarih Devirleri” (Tarih Bilimi) başlamış oldu.

2.Babil Uygarlığı

• Ünlü kral “Hammurabi” kendi adını taşıyan ve oldukça sert, kısasa kısas şeklinde kendi adını verdiği “Hammurabi Kanunlarını” hazırlamıştır.
• Teraslarından suların aktığı “Asma Bahçeler” yapmışlardır.

• “Babil Kulesi” ünlü eserleridir.

3.Asur Uygarlığı

• Başkentleri Ninova’da dünyanın ilk kütüphanesini kurmuşlardır.
• Ticaretle uğraşmışlardır.
• Anadolu uygarlıklarına yazıyı öğretmişlerdir.
• Anadolu’da “Karum” adını verdikleri ticaret merkezleri kurmuşlardır.

ANADOLU’DA KURULAN UYGARLIKLAR

1.Hitit Uygarlığı

• Başkentleri Çorum yakınlarındaki “Hattuşaş” tır.
• Mısırlılar ile savaşıp dünyanın ilk yazılı antlaşması olan “Kadeş Antlaşmasını” imzalamışlarıdır.
• Yaşadıkları önemli olayları “Anal” (yıllık) adını verdikleri tabletlere yazmışlardır.
• Çok tanrılı dinleri vardı. Meclislerine “Pankuş”, karliçelerine “Tavananna” adı verilirdi.

2.Urartu Uygarlığı

• Van ili yakınlarından kurulan Urartuların başkenti “Tuşpa” dır.
• Taş işçiliğinde ilerlemişlerdir. “Şamran” adını verdikleri sulama kanalları yapmışlardır.
• “Urartu Kalesi” (Van Kalesi) günümüze kadar gelmiştir.
• Madencilikte ilerlemişlerdir.

3.Frig Uygarlığı

• Ankara yakınlarında kuruldu. Başkentleri “Gordion” dur.
• Ünlü kralları “Midas” tır.
• Tarımı korumak için sert kanunlar yapmışlardır. Öküz öldürmenin, saban kırmanın cezası ölümdür. Bu durum tarıma ne kadar çok önem verdiklerini kanıtlar.
• Çivi kullanmadan mobilyalar yapmışlardır.
• “Fibula” adını verdikleri çengelli iğne, “Tapates” adı verilen dokuma halılar Frig uygarlığına aittir.

4.Lidya Uygarlığı

• Batı Anadolu’da (Ege Bölgesi) kuruldular. Başkentleri “Sardes” tir.
• Parayı icat ettiler. Paranın kullanılmasıyla takas usulüne son verildi.
• Mezopotamya’ya kadar uzanan, ticaret yolu olan “Kral Yolu” nu yaptılar, zenginleştiler.

5.İyon Uygarlığı

• Ege Denizi kıyılarında Efes, Milet, Foça gibi şehir devletleri halinde yaşadılar.
• Deniz ticareti ile zenginleşmişlerdir.
• Tiyatro ve kütüphaneler inşa etmişler, sanata önem vermişlerdir.
• İyon uygarlığında özgür düşünce ortamı bulunmaktaydı ve bilime destek vermişlerdi. Bu dönemde yaşamış;
  • Hipokrat > Tıbbın
  • Heradot > Tarihin
  • Tales > Felsefenin
  • Pisagor > Matematiğin
  • Homeros > Edebiyatın kurucusu olarak kabul edilmiştir.

Bilimsel çalışmalar ancak özgür düşünce ortamının bulunduğu yerlerde yapılabilir ve gelişme imkanı bulur.

---

Faydalı olması dileğimle…
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Necati YALÇIN
12.07.2022

5.sınıf sosyal bilgiler tarihe yolculuk özet uygarlıkları tanıyorum özet ilkçağ anadolu uygarlıkları mezopotamya uygarlıkları