Ekonomiye Yön Veren Kuruluşlar (Konu Özeti)

AVRUPA BİRLİĞİ (AB)

Avrupa devletlerini bir araya getiren ve günümüzde 27 üyesi bulunan üye ülkeler ekonomik, siyasi, sosyal, kültürel alandaki işbirliklerini güçlendirmek amacıyla kurulmuştur. Temelleri 1951’de atılsa da kuruluş tarihi 1958 olarak kabul edilmiş ve bugünkü “Avrupa Birliği” adını 1992 yılında almıştır.

1) Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (1951)

2) Avrupa Ekonomik Topluluğu (1958)

3) Avrupa Birliği (1992)

Ülkemiz Avrupa Birliği’ne 1959 tarihinde üyelik için başvuruda bulunmuş, 1999 yılında başvurusu dikkate alınmış ve 2005 yılından günümüze kadar da tam üyelik müzakereleri (görüşmeleri) gerçekleştirilmektedir. Ülkemiz henüz üye olarak kabul edilmemiş şu an “üye adayı” durumundadır.

Avrupa Ortak Pazarı (Gümrük Birliği) (1992)

Avrupa Ortak Pazarı, Avrupa Birliği üye ülkeleri arasında mal alım-satımında ülke giriş-çıkışlarında vergi alınmayıp serbest ticaret alanı oluşturularak ticari işbirliği sağlamayı amaçlar.

G-20 (GELİŞMİŞ 20 ÜLKE)

G-20, dünyanın en büyük ekonomileri arasında yer alan 19 ülkeden ve Avrupa Birliği Komisyonu’ndan oluşmakta ve dünya üzerinde ekonomik istikrarın artırılması yönünde çalışmalar yapmaktadır. Ülkemiz 2015 yılında G20 dönem başkanlığını yürütmüştür. G-20 ekonomi dışında insan hakları, çevre ve uluslararası güvenlik konularında da faaliyet göstermektedir.

2021 yılında İtalya’nın dönem başkanlığını yürüteceği G-20 zirvesi 30-31 Ekim 2021 tarihlerinde yapılacak olup yılın teması “Pandemiden Çıkış Yolu: Daha Dayanıklı Bir Dünyada Yeni Refahın Sağlanması İçin İnsanlık ve Gezegen” olacaktır.

D-8 (GELİŞEN 8 ÜLKE)

1997 yılında Türkiye’nin önderliğinde İran, Pakistan, Bangladeş, Malezya, Endonezya, Mısır ve Nijerya’nın katılımıyla kurulmuştur. Bu ülkelerin ortak noktası İslam ülkeleri olmaları ayrıca İslam İşbirliği Teşkilatı’na da (İİT) üye olmalarıdır. D-8’in amacı kalkınma yolundaki ülkelerin ekonomik ve ticari ilişkilerini geliştirmeyi, yeni imkanlar yaratmaktır. Birliğin logosunda yer alan altı yıldız şunları sembolize etmektedir:

* Savaş değil, barış,
* Çatışma değil, diyalog,
* Çifte standart değil, adalet,
* Üstünlük değil, eşitlik
* Sömürü değil, âdil düzen,
* Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi

KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI

(BLACK SEA ECONOMİC COOPERATİON) (BSEC)

Türkiye’nin liderliğinde 1992 yılında Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler arasında başta ekonomi olmak üzere teknolojik ve sosyal ilişkileri geliştirmek amacıyla kurulmuştur. Teşkilata Karadeniz dışından Balkanlardan da bazı ülkelerin katılmasıyla gittikçe önemi artan bir kuruluş olmuştur.

EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (EİT)

1985 yılında Türkiye, İran, Pakistan tarafından kurulmuştur, merkezi Tahran’dır (İran). Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan üyeleri arasındadır. Kuruluşun amacı üye ülkeler arasında bölge içi ticareti geliştirmektir. 

AKDENİZ İÇİN BİRLİK (AİB)

43 ülkenin üye olduğu birliğin amacı Avrupa-Akdeniz bölgesinde barışı, istikrarı, güvenliği ve ortak ekonomik iş birliğini sağlamaktır.

AVRUPA KAFKASYA ASYA ULAŞTIRMA KORİDORU

(TRANSPORT CORRİDOR EUROPE-CAUCASUS-ASİA) (TRACECA)

Avrupa, Kafkas ve Orta Asya ülkeleri arasında ulaşımı geliştirmeyi amaçlayan devletler arası bir programdır. Ticaretin kesiştiği nokta olarak Asya ve Avrupa arasında yer alan ve üç tarafı denizlerle çevrili Türkiye, ulaşım altyapısıyla TRACECA’nın en aktif üyelerindendir.

TANAP PROJESİ

(TRANS ANADOLU DOĞALGAZ BORU HATTI)

Azerbaycan doğalgazının Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaştırılmasını amaçlayan boru hattı projesidir.

DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ

Uluslararası ticaretin kurallarını belirlemek ve yaşanan anlaşmazlıklara çözüm getirmek amacıyla kurulmuştur. Temel hedef uluslararası ticaret engellerini ortadan kaldırarak ve ticaret hacmini artırmaktır.

ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ

(INTERNATİONAL LABOUR ORGANİZATİON) (ILO)

Üye ülkelerdeki çalışma yasalarının geliştirilmesi, çalışanların koşullarının iyileştirilmesi, yaşam standartlarının yükseltilmesi konusunda faaliyet göstermektedir.

DÜNYA BANKASI

(INTERNATİONAL MONETARY FUND)

Üye ülkelerin bir araya gelerek oluşturdukları para fonudur. İhtiyacı olan ülkelere projeleri karşılığında sıfır faizli ve uzun vadeli (35-40 yıl) krediler verir.

ULUSLARARASI PARA FONU

(INTERNATİONAL MONETARY FUND) (IMF)

Küresel finans (ekonomi) piyasasını takip ederek denetim ve organizasyon yapan uluslararası kuruluştur. İhtiyacı olan ülkelere projeleri karşılığında faizli krediler verir.