Anadolu’nun İlk Yerleşim Yerlerinde Yaşam (Konu Özeti)
Dünya’da ve Anadolu’da ilk insanlar avcı-toplayıcı bir şekilde mağaralarda yaşayarak göçebe bir yaşam sürmüşlerdir. M.Ö. 10 bin yıllarından sonra tarım faaliyetlerinin keşfi ile birlikte basit evler inşa ederek yerleşik hayata geçmişlerdir.
Anadolu’nun İlk Yerleşim Yeri Olarak Tercih Edilmesinin Nedenleri:
- Su kaynakları
- Verimli topraklar
- Ilıman iklim
- Düz arazi
Anadolu’daki ilk yerleşim yerleri Çayönü-Diyarbakır (M.Ö.8200), Çatalhöyük-Konya(M.Ö.7400), Hacılar-Burdur(M.Ö.7000) olmuştur. Bu yerleşim yerlerindeki barınma, beslenme ve geçim faaliyetleri sosyal hayatlarını şekillendirmiştir.
GÖBEKLİTEPE
Şanlıurfa’da yer alan Göbeklitepe M.Ö.10000 yıllarında avcı-toplayıcı yaşa süren insanlara ait bir inanç merkezi olarak inşa edilen dünyanın en eski tapınağıdır. Göbeklitepe’de insanlar yaşam sürmemiş, yılın belli dönemlerinde ibadet için ziyarete gelmişlerdir.
HÖYÜK: Tarih boyunca çeşitli nedenlerle terk edilen yıkılan yerleşim yerlerinin üst üste birikmesiyle oluşan tepedir.
ARKEOLOJİ: Tarihi mekanlarda kazı yaparak incelemede bulunan bilimdir. Bu bilim dalında çalışan bilim insanlarına Arkeolog adı verilir. Yapılan kazılarla geçmişte yaşamış medeniyetlerin kültürel mirasa katkıları araştırılır.
ÇAYÖNÜ (DİYARBAKIR – M.Ö.8200)
Önceleri avcı-toplayıcı yaşamın sürüldüğü Çayönü’nde tarım faaliyetleri ile yerleşik hayata geçilmiştir. ilk olarak yuvarlak basit kulübelerde yaşayan insanlar sonraları taş temelli, ızgara planlı geniş odalı evler inşa etmişler. Buğday, mercimek, baklagiller ile beslenmişler. Obsidiyen taşı kullanmışlar ve bakırı işleyerek alet ve takı yapmışlardır.
ÇATALHÖYÜK (KONYA – M.Ö.7400)
Çatalhöyük’te kerpiçten yapılan evler birbiriyle iç içedir. Sokak yoktur ve penceresiz evlere merdivenle çatıdan girilirdi. Bu giriş yeri aynı zamanda alttaki ocağın bacası idi. Duvarlar beyaza boyanmış ve çeşitli resimler yapılmıştı. Ölülerini de evlerin altına gömerlerdi.
Buğday, arpa, mercimek, baklagiller ile beslenmişler. Koyun, keçi gibi hayvanları yetiştirmişlerdir.
Hasan Dağı’ndan çıkardıkları tuz ve obsidiyen taşını kullanmışlar ve satmışlardır.
HACILAR (BURDUR – M.Ö.7000)
Hacılar evleri kerpiçten yapılmış küçük ve dörtgen odalardan oluşurdu. Evlere çatıdan girilir ve depolama alanları da bulunurdu. M.Ö.3000lerde bölgenin etrafı savunma duvarlarıyla çevrilmiştir.
Buğday, arpa ile beslenmişler. Koyun, keçi gibi hayvanları yetiştirmişlerdir. Çömlekten (toprak) vazo, çanak, kaplar yapmışlardır.
Faydalı olması dileğimle…
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Necati YALÇIN
09.02.2025
| 5.sınıf sosyal bilgiler yeni müfredat anadolunun ilk yerleşim yerlerinde yaşam kısaca özet göbeklitepe kısaca çayönü diyarbakır evleri çatalhöyük evleri nasıldı hacılar tarih şeridi 5.sınıf anadolunun yerleşim yeri olmasının sebepleri |
