- KİTLE İLETİŞİM ÖZGÜRLÜĞÜ
- RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU
- TEKZİP VE DÜZELTME HAKKI
- BASININ SANSÜR EDİLMESİ
- HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜMÜZÜN KISMEN YA DA TAMAMEN DURDURULMASI
KİTLE İLETİŞİM ÖZGÜRLÜĞÜ
Kitle iletişim özgürlüğü haber, bilgi ve düşüncelerin iletişim araçları vasıtasıyla serbestçe elde edilebilmesi, açıklanabilmesi ve yayılabilmesidir.
Kitle iletişim özgürlüğü, insanların kendilerini söz, yazı, resim gibi yollarla ifade etmesi anlamına gelen düşünceyi açıklama özgürlüğü ile ilişkilidir.
Kitle iletişi özgürlüğü içinde vatandaşların doğru bilgi alma hakkı; medya kuruluşlarının ise doğru bilgi verme sorumluluğu bulunmaktadır. Medya kuruluşları yayınlarında doğruluğu, tarafsızlığı (objektiflik), ilke edinirken özel hayatın gizliliğini de ihlal etmemelidir.
Genel ağ ve bilgisayar teknolojileri aracılığı ile kişi haklarının ihlal edilmesi bilişim suçu kapsamında değerlendirilir.
Kişi haklarımızın, özel hayatımızın gizliliğinin ihlal edilmesi; kişisel verilerimizin izinsiz paylaşılması durumlarında Cumhuriyet Başsavcılığına veya kolluk kuvvetlerine ailemiz ile birlikte başvurabiliriz.
Anayasamızda yer alan bazı maddeleri hangi kitle iletişim özgürlüklerimiz ile ilgili olduğunu görelim:
| ANAYASA MADDESİ | İLGİLİ KİTLE İLETİŞİM ÖZGÜRLÜĞÜ |
|---|---|
| Madde 20: Herkes özel hayatına ve aile hayatına saygı gösterilmesini isteme hakkına sahiptir. Özel hayatın ve aile hayatının gizliliğine dokunulamaz. | Özel hayatın gizliliği |
| Madde 21: Kimsenin konutuna dokunulamaz. | Konut Dokunulmazlığı |
| Madde 22: Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır. | Haberleşme özgürlüğü |
| Madde 25: Herkes, düşünce ve kanaat hürriyetine sahiptir. Her ne sebep ve amaçla olursa olsun kimse, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; düşünce ve kanaatleri sebebiyle kınanamaz ve suçlanamaz. | Düşünce özgürlüğü |
| Madde 26: Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. | Düşünceyi yayma ve açıklama özgürlüğü |
| Madde 28: Basın hürdür, sansür edilemez… Devlet, basın ve haber alma hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır. | Basın özgürlüğü |
| Madde 32: Düzeltme ve cevap hakkı ancak kişilerin haysiyet ve şereflerine dokunulması veya kendileriyle ilgili gerçeğe aykırı yayınlar yapılması hallerinde tanınır ve kanunla düzenlenir. | Tekzip ve cevap hakkı |
RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU (RTÜK) – (1994)
RTÜK, ülkemizdeki yayın kuruluşlarının belli ilkeler doğrultusunda yayın yapmalarını sağlamak amacıyla radyo ve televizyon yayınlarını düzenlemek ve denetlemekle görevlidir. TBMM üyeleri arasından seçilen alanında uzman 9 üyeden oluşur ve görev süreleri 6 yıldır.
RTÜK, kurallara aykırı yayın yapanlara uyarı, yayın durdurma veya para cezası verebilir.
Akıllı İşaretler
Akıllı işaretler televizyon yayınlarının içeriği konusunda bilgilendiren bir sınıflandırma sistemidir. RTÜK, bu uygulama ile anne-babaları bilgilendirerek çocukları ve gençleri televizyon yayınlarının olası zararlarından korumak için “Akıllı İşaretler” in kullanılmasını zorunlu kılmıştır.
TEKZİP VE DÜZELTME HAKKI
Yayın organları yanlış haber, resim ve bilgiler yayınlandığı zaman bunların düzeltmelerini yayınlamasına tekzip denir.
BASIN HÜRDÜR, SANSÜR EDİLEMEZ!
Sansür: Yayın organlarının yayınlarının önceden denetlenmesi ve yayının engellenmesidir. Basın özgürdür ve basın özgürlüğünün bulunduğu ülkelerde yayınlar önceden denetlenemez ve engellenemez yani sansür edilemez.
Basın özgürlüğü demokrasinin bir gereğidir. Ancak demokratik bir yaşamın benimsendiği ülkelerde basın özgürlüğü bulunur.
HABERLEŞME ÖZGÜRLÜĞÜMÜZÜN KISMEN YA DA TAMAMEN DURDURULMASI:
Haberleşme özgürlüğümüz ancak aşağıdaki durumlarda kısmen ya da tamamen durdurulabilir:
- Milli güvenliğin sağlanması, kamu düzeninin korunması
- Suç işlenmesinin önlenmesi
- Başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması durumunda
- Savaş, seferberlik, sıkıyönetim gibi olağanüstü durumlarda
Faydalı olması dileğimle…
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Necati YALÇIN
15.10.2020
